مجموعه سعد السلطنه
بزرگترين كاروانسراي سر پوشيده و مركز تجاري داخل شهري در ايران است كه با وسعتي افزون بر 6/2 هكتار توسط باقر خان سعد السلطنه فرماندار قزوين در اواخر سلطنت ناصر الدين شاه قاجار ساخته شده و از سراهاي تودرتو و پيوسته به هم تشكيل گرديده است . حجره هايي كه در حياط ها واقع شده اند با ايوانچه هاي كاربندي شده نشانگر كمال زيبايي و سنجيدگي طرح مي باشند كه محور هاي شرقي ـ غربي و شمالي ـ جنوبي بازار از آنها مي گذرند . محورهاي عمود بر هم در چهار سوق كاروانسرا به هم مي پيوندند و معماري مكتب قزوين در فضاهاي تجاري را به شيوه اي بسيار زيبا و ماندگار به نمايش مي گذارند . بر فراز اين چهار سوق گنبدي بزرگ و در چهار طرف آن چهار نيم گنبد قرار دارد كه همگي داراي كار بندي و در اوج زيبايي هستند . ورودي هاي متعدد و بلند ، حياط هاي وسيع ، بارانداز و شترخان بزرگ با بيش از يكصد ستون آجري ، گرمابه ، هشتي هاي با شكوه و حجره هايي كه دور تا دور فضا هاي باز و در دالان هاي طول و دراز گسترده و از تزئينات آجر تراش و كاشي برخوردارند اين مجموعه را به زيبايي تمام آراسته اند.
- قيصريه
بازار نسبتا بزرگي است كه از شرق به غرب در شمال مسجد النبي گسترده شده و داراي چهار در است . درِ شرقي به سراي وزير و درِ غربي به چهار سوقي باز مي شود. دو تيمچه دو طبقه سرپوشيده و سرباز در شمال و جنوب قيصريه قرار دارند كه به وسيله دو در با قيصريه مرتبط مي شوند . طاق هاي آجري رفيع كه ازاستحكام و استواري بنا خبر مي دهند در امتداد يكديگر تكرار شده و مجموعه زيبايي را شكل داده اند. اين بازار از آثار شاخص دوره صفوي در قزوين است .
- سراي وزير
در جنوب مجموعه سعدالسلطنه و مشرق قيصريه ، سرايي در دو طبقه وجود دارد كه به سراي وزير معروف است . هشتي بسيار محتشمي كه با كاربندي تزيين شده و حياط را به بازارچه وزير متصل مي كند ، زيبايي خاصي به اين سرا بخشيده است . در چهار طرف حياط حجره هايي در دوطبقه قرار دارند كه داراي لچك هاي طاقنما ي آراسته به كاشي هاي رنگين اند كه از نقش هاي جالب تشكيل شده اند .
- سراي رضوي ( شاه )
سراي رضوي با سه ورودي كه به قيصريه ، بازار وزير و بازار بزازها مي پيوندد در دو طبقه ساخته شده و در جنوب قيصريه قرار دارد . اين سرا از آثار دوره صفويه است و شاردن به تفصيل به وصف آن پرداخته است.
5/8/3-سراي حاج رضا
اين سرا در دو طبقه با حياطي وسيع ساخته شده كه حجره هاي بازرگانان در چهار سوي آن گسترده است. هشتي بزرگي كه داراي گنبد با شكوه وبه سقف يزدي بندي شده و كاشي هاي رنگين آراسته است در جنوب غربي بنا قرار گرفته و به زيبايي حياط افزوده است .
- بازار سعديه
اين راسته كه بازار وزير نيز خوانده مي شود در غرب مجموعه سعد السلطنه قرار گرفته و در امتداد خيابان عبيد زاكاني بر گذري قديمي منطبق شده راسته اي ارگانيك را در ميان مجموعه هاي كاملا منتظم تشكيل داده است . اين بازار از خيابان آغاز شده و پس از عبور از جلو خان شرقي مسجد سلطاني به راسته درودگران مي پيوندد . در جبهه غربي اين بازار بخش ديگري از سراي سعـد السلطـنـه واقــع شــده كه شامل كاروانسراي بــهشتيان ، گرمـابه رضوي و مسجــد حاج ملا آقا مي شود .
- سراهاي ديگر
علاوه بر سراهاي ياد شده بايد از كـاروانــسراهاي درون شــهري گــلشن ، ضــرابـخانه ، پنبه ، گلشن مولوي ، سعد السلطنه جنوبي ، تيمچه سرباز ، تيمچه سر پوشيده ، كاروانسراي دالان دراز ، سراي حاج نقد علي ، حاج محمد و ... نام برد .
اطلاعات تکمیلی در ادامه مطلب
